ผู้ประกอบการโรงงานอาหารมีกฎ ระเบียบ และ มาตรฐานหลายอย่างที่จะต้องศึกษาและทำความเข้าใจ เพื่อรังสรรค์ผลผลิตคุณภาพส่งออกไปถึงมือผู้บริโภค ซึ่งตามกฎหมายแล้วผู้บริโภคนั้นได้รับความคุ้มครองขั้นพื้นฐานโดยที่ผู้บริโภคต้องได้รับประทานอาหารที่สะอาด ปลอดภัย ไม่มีสิ่งเจือปน หรือ ไม่มีสารพิษที่เป็นอันตราย ภายใต้การควบคุมมาตรฐาน GMP ซึ่งเป็นเครื่องการันตีว่าอาหารของโรงงานนั้นมีคุณภาพ ปลอดภัย และ เหมาะสำหรับการจำหน่ายไปสู่ผู้บริโภค
1.GMP คืออะไร?
GMP นั้น ย่อมาจาก Good Manufacturing Practice หมายถึง มาตรฐานในการผลิตอาหาร ซึ่งเป็นเกณฑ์ขั้นต่ำเพื่อควบคุมการผลิตอาหารด้วยข้อกำหนดต่างๆ ให้ผู้ประกอบการนั้นได้ปฎิบัติตามเพื่อให้ได้อาหารที่มีมาตรฐานเรื่องความสะอาดและความปลอดภัย
2.GMP ควบคุมอะไรบ้าง?
GMP ควบคุมทั้งส่วนของสถานประกอบการ โครงสร้างอาคาร ไปจนถึงกระบวนการผลิตที่ต้องสะอาด ปลอดภัย ในส่วนของกระบวนการผลิตยังมีรายละเอียดที่ GMP ควบคุมอย่างเข้มงวดอีกด้วยครับ ตั้งแต่ขั้นตอนการวางแผน การคัดสรรและควบคุมวัตถุดิบการควบคุมคุณภาพ การจัดเก็บ ไปจนถึงผลผลิตที่สำเร็จรูปแล้ว นอกจากนี้ GMP ยังควบคุมการจัดส่งของผู้ประกอบการด้วย โดยที่ทางโรงงานจะต้องมีการบันทึกข้อมูลและการตรวจสอบติดตามคุณภาพของผลิตภัณฑ์
3.GMP มีกี่ประเภท?
มาตรฐาน GMP แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
- GMP สุขลักษณะทั่วไป (General GMP) สำหรับอาหารทุกประเภท
- GMP เฉพาะผลิตภัณฑ์ (Specific GMP) สำหรับเน้นเรื่องความเสี่ยงต่อความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์อาหารโดยเฉพาะ
4.GMP สุขลักษณะทั่วไป (General GMP)
เป็นหลักเกณฑ์ที่ใช้สำหรับอาหารทุกประเภท มีทั้งหมด 6 ข้อกำหนดด้วยกันได้แก่
- สถานที่ตั้งและอาคารผลิต
- เครื่องมือเครื่องจักรและอุปกรณ์ในการผลิต
- การควบคุมกระบวนการผลิต
- การสุขาภิบาล
- การบำรุงรักษาและการทำความสะอาด
- บุคลากรและสุขลักษณะ
5.ข้อกำหนดของ General GMP
ด้านสถานประกอบการต้องสะอาดและตั้งอยู่ในที่ที่ห่างไกลจากสิ่งที่ทำให้อาหารปนเปื้อนได้ง่าย สถานประกอบการที่ใช้ดำเนินกระบวนการผลิตต้องมีขนาดเหมาะสม ออกแบบและก่อสร้างให้รองรับกับการซ่อมบำรุงและการรักษาความสะอาด สะดวกต่อการปฏิบัติงาน ส่วนพื้นที่ภายในโรงผลิต จะต้องแยกบริเวณผลิตอาหารออกเป็นสัดส่วน และยังต้องระบายอากาศได้อย่างเหมาะสม
ด้านเครื่องจักรและอุปกรณ์ – ต้องทำจากวัสดุที่ปลอดภัยไม่ทำปฏิกิริยากับอาหาร ไม่เป็นพิษ ไม่เป็นสนิม แข็งแรงและมีการทำความสะอาดอย่างเหมาะสม ผ่านการฆ่าเชื้อก่อนเข้าสู่กระบวนการผลิต และนอกจากนี้จะต้องแยกเก็บเป็นสัดส่วน และ มีการป้องกันฝุ่นละอองรวมถึงสิ่งสกปรกอีกด้วย
ด้านกระบวนการผลิต มีการควบคุมตามหลักสุขาภิบาลทุกขั้นตอนอย่างเหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นวัตถุดิบ ส่วนผสม ภาชนะ การผลิต การเก็บรักษา การขนย้าย และ การขนส่งผลิตภัณฑ์อาหาร
ด้านการสุขาภิบาล – จะต้องควบคุมสาธารณูปโภคและสิ่งอำนวยความสะอาดด้านสุขาภิบาลเพื่อความสะดวกในการปฏิบัติงาน เช่น อ่างล้างมือ ห้องน้ำ ระบบกำจัดขยะมูลฝอย การระบายน้ำทิ้ง การป้องกันสัตว์และแมลง เป็นต้น
ด้านการบำรุงรักษาและการทำความสะอาด – เพื่อให้การทำงานเป็นไปอย่างถูกต้องด้านความสะอาด และ เพื่อป้องกันสิ่งสกปรกรวมถึงสารอันตรายปนเปื้อนสู่ผลิตภัณฑ์อาหาร และทางโรงงานจะต้องมีการทำความสะอาด ดูแลและเก็บรักษาเครื่องมือ เครื่องจักร รวมถึงอุปกรณ์สำหรับผลิตให้อยู่ในสภาพที่สะอาด ไม่ว่าจะก่อนหรือหลังการผลิต
ด้านบุคลากร – จะต้องสวมเครื่องแต่งกายที่สะอาดและเหมาะต่อการปฏิบัติงาน ต้องมีสุขภาพดี ไม่เป็นวัณโรคในระยะอันตราย และ ไม่เป็นโรคผิวหนังที่น่ารังเกียจและโรคเรื้อน
6.GMP เฉพาะผลิตภัณฑ์ (Specific GMP)
เป็นหลักเกณฑ์ที่เพิ่มเติมมาจาก GMP ทั่วไป เน้นไปในเรื่องของความเสี่ยงและความปลอดภัย ของแต่ละผลิตภัณฑ์อาหารโดยเฉพาะ เช่น ข้อกำหนด GMP สำหรับน้ำบริโภค หรือ ข้อกำหนด GMP สำหรับนมพร้อมบริโภคชนิดเหลว และที่ผ่านมากรรมวิธีการฆ่าเชื้อด้วยความร้อนโดยวิธีพาสเจอร์ไรส์ เป็นต้น
7.การบังคับใช้ GMP
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของไทยนั้น ได้นำเอาหลักเกณฑ์มาตรฐาน GMP มาบังคับใช้เป็นกฎหมาย โดยกำหนดไว้ในประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 193) พ.ศ.2543 ผู้ประกอบการอาหารจึงจะต้องศึกษาข้อกำหนดโดยละเอียดเพื่อการผลิตที่ได้มาตรฐาน นำมาซึ่งอาหารคุณภาพที่อยู่บนพื้นฐานข้อบังคับทางกฎหมาย ซึ่งมาตรฐาน GMP ครอบคลุมเนื้อหาในเรื่องวิธีการผลิต เครื่องมือ เครื่องใช้ในการผลิต การเก็บรักษา มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 24 กรกฏาคม 2544
และทั้งหมดนี้ คือรายละเอียดที่น่ารู้เกี่ยวกับ มาตรฐาน GMP ที่ทางเราได้นำมาฝากผู้ประกอบการโรงงานผลิตอาหารทุกท่าน ทั้งหมดนี้ก็เป็นเรื่องของหลักเกณฑ์การผลิตอาหารตามข้อกำหนดของ GMP ที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล หากผู้ประกอบการสามารถผลิตอาหารได้ตามข้อกำหนด จะช่วยให้ผู้บริโภคได้รับประทานอาหารที่สะอาดและปลอดภัย ซึ่งแน่นอนว่าจะส่งผลดีต่อโรงงานผลิตอาหารของเราอย่างยั่งยืนครับ
ที่มา: www.proindsolutions.com
